Rumunia pod kątem Listy Dziedzictwa Niematerialnego

"Tradycja Căluş"
Kraje członkowskie: Rumunia

Wpis na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości 2008. (Proklamacja 2005)

Rytualny taniec Căluş, wykonywany w regionie Olt w południowej Rumunii, ukształtował również część dziedzictwa kulturalnego grupy etnicznej Vlachów zamieszkującej tereny Bułgarii i Rumunii. Chociaż najstarsza muzyka wykorzystywana w tym tańcu pochodzi z XVII w., rytuał prawdopodobnie sięga starożytnych obrzędów oczyszczania i płodności wykorzystujących symbol konia, czczony jako ucieleśnienie słońca. Nazwa rytuału pochodzi od Căluş - drewnianej części uzdy konia.   Rytuał Căluş obejmuje gry, skecze, piosenki oraz tańce i był odgrywany przez tancerzy płci męskiej przy akompaniamencie dwóch par skrzypiec i akordeonu. Młodzi mężczyźni byli wprowadzani do rytuału przez vataf (mistrza), który wiedzę descântece (magiczne talizmany) oraz kroki tańca przejął od poprzedników. Grupy tancerzy Calusari paradujący w kolorowych kapeluszach, haftowanych koszulach i spodniach ozdobionych małymi brzęczącymi dzwoneczkami wykonują szereg złożonych tańców, którym towarzyszy tupanie, stukanie obcasami, skakanie i wymachiwanie nogami. Zgodnie z tradycją, grupy tańczących i śpiewających Calusari, których uważano za obdarzonych magicznymi siłami uzdrawiającymi, wędrowały od domu do domu, obiecując mieszkańcom zdrowie i dobrobyt. Do dnia dzisiejszego Calusari spotykają się pierwszego dnia Zielonych Świątek, aby świętować swoje taneczne i muzyczne umiejętności. Rytuał Căluş – jako świadectwo jest również szeroko prezentowany na festiwalach ludowych, takich jak festiwal Caracal w regionie Olt, stając się prawdziwym symbolem narodowym.

© 2008 tłumaczenia na język polski: Polski Komitet ds. UNESCO

Tradycyjne pieśni DoinaKraj(e) członkowski(e): Rumunia

Wpis na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości 2009.

Doina to rumuńska liryczna pieśń ludowa o różnej tematyce, zwana także hora lunga, cîntecul lung, hora frunzei, improwizowana i śpiewana spontanicznie. Mniej więcej do początku XX w. była jedynym gatunkiem muzycznym znanym w wielu regionach kraju. Pieśń może być śpiewana w każdym miejscu i sytuacji (na dworze, w domu, podczas pracy, czuwaniu przy zwłokach itp.), ale zawsze jest wykonywana solowo, czasem z akompaniamentem muzycznym (flet, dudy, lub inne proste instrumenty). Pieśń opowiada o szczęściu, smutku, samotności, społecznych konfliktach, napadach rabusiów, miłości i rozstaniu. Mimo, iż wyraża osobiste uczucia i jest popisem śpiewaczki, doina pełni także ważną rolę społeczną, poprzez swoją treść wzmacnia poczucie ludzkiej solidarności.

©2009 tłumaczenia na język polski: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Wyrób ceramiki w HorezuKraj(e) członkowskie: Rumunia

Wpis na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości 2012

Wyrób ceramiki jest unikalnym rodzajem rzemiosła tradycyjnego, uprawianego w Horezu, w północnej części departamentu Valcea w Rumunii. Umiejętność ręcznego wytwarzania wyrobów ceramicznych jest przekazywana z pokolenia na pokolenie. Na ogół istnieje podział zadań między mężczyznami i kobietami. Mężczyźni wydobywają glinę, którą następnie oczyszczają, kroją i nawilżają. Surowiec wyrabia się, ubija i miesza, uzyskując masę, z której garncarze z Horezu lepią czerwoną ceramikę. Nadają jej pożądaną formę, stosując szczególnie trudną do opanowania technikę, która wymaga koncentracji, siły i zręczności. Każdy garncarz ma własny sposób modelowania, ale wszyscy przestrzegają tego samego porządku poszczególnych czynności. Kobiety dekorują wyroby tradycyjnymi wzorami przy pomocy specjalnych narzędzi i technik. Ich zdolność dobierania wzoru i koloru stanowi o unikalnym charakterze ceramiki. Barwy mają żywe odcienie ciemnego brązu, czerwieni, zieleni, błękitu i „kości słoniowej z Horezu”. Wyrób jest wypalany w piecu. Garncarze posługują się tradycyjnymi narzędziami: mieszadłem do czyszczenia z ziemi, kołem garncarskim i szpachlą do modelowania, wydrążonym rogiem byka i kijem z drucianą nasadką do wykonywania wzorów. W piecu pali się drewnem. Zawód przekazywany jest w rodzinie, w warsztatach, poprzez naukę u mistrza, a także na targach i wystawach. Tradycja daje społeczności Horezu poczucie tożsamości i pełni ważną funkcję społeczną w życiu codziennym.

© 2012 tłumaczenia na język polski: Polski Komitet ds. UNESCO


źródło:http://www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo-kulturowe/dziedzictwo-niematerialne/lista-dziedzictwa-niematerialnego/europa-i-ameryka-polnocna/rumunia/